Sylwester Piędziejewski PORTRET ARTYSTY

Sylwester Piędziejewski w przestrzeni Galerii Test (wystawa „Rytmy przemijania” (9.10-8.11.2024), fot. Mira Jankowska

Weronika Zasada-Stańska: Jaki był pierwszy impuls w Pana życiu, który sprawił, że zaczął Pan zajmować się sztuką? Mam na myśli pierwsze wydarzenia, przyczynę zauroczenia sztukami pięknymi.

Sylwester Piędziejewski: Urodziłem się w Gostyninie, zaś moja miejscowość rodzinna to Suserz, dziś diecezja łowicka i tam, już w bardzo młodym wieku, zafascynowałem się kościelnymi malowidłami. Zresztą po otrzymaniu dyplomu w 1994 roku wróciłem w rodzinne strony, aby spłacić swoisty dług wdzięczności, i pracowałem nad renowacją i konserwacją polichromii w kościele parafialnym. Ale moją motywację do tworzenia, malowania rozwinęła nauczycielka plastyki. To było w Szkole Podstawowej w Słupie (powiat gostyniński), mieszczącej się wtedy w dworku, w którym urodziła się Maria Kownacka. Wspomniana nauczycielka, pani Irena Lis-Roztropowicz, poprosiła mnie kiedyś, abym narysował drzewo. I ja narysowałem. Po obejrzeniu szkicu zostałem poproszony o narysowanie z pamięci człowieka. Narysowałem. Pani Roztropowicz obejrzała z uwagą moje prace, pokiwała z westchnieniem ulgi głową i oświadczyła: Będą z ciebie ludzie.

Weronika Zasada-Stańska: Czyli można powiedzieć, że miejsce związane z sacrum stanowiło pierwszą świątynię sztuki, swoistą galerię sztuki?

Sylwester Piędziejewski: Tak. Może to właśnie dzięki natchnieniu czerpanemu z regularnej obserwacji suserskiej polichromii zostałem malarzem..? I choć w domu nie było dzieł sztuki, to sam od dziecka czułem, że lubię malować, rysować i chciałbym w tym być dobry, mieć warsztat. Chciałem wzruszać innych za pomocą sztuki. Ważne dla mnie było też uznanie kolegów, nauczycieli, bo to dodawało mi skrzydeł, zachęcało do pracy i pokazywało mi, że warto robić coś, w czym jest się dobrym i dzięki czemu zyskuje się uznanie innych.

Sylwester Piędziejewski w swojej pracowni

Weronika Zasada-Stańska: Jaka jest główna idea Pana sztuki? Jakie są inspiracje?

Sylwester Piędziejewski: Powiedziałbym: brak idei. Wystarcza mi sama przyjemność malowania. To rodzaj otwartej przygody. Ważne jest nastawienie na chłonięcie czegoś nowego. Dlatego czerpię z przeżyć, emocji, doświadczeń i pragnień. Często czuję się tak, jakbym dążył do jakiegoś ideału, wymarzonego, oryginalnego własnego znaku malarskiego. To rzeczywiście jest moim marzeniem: wypracować lub odkryć swój niepowtarzalny styl, gest, malarski przekaz – rozpoznawalny i koherentny z tym, kim jestem, co czuję. Cały czas poszukuję jednostkowego znaku, artystycznej formy dla siebie jako artysty, własnej przestrzeni w bogactwie możliwości kryjących się w przekazie malarskim. Malarstwo cały czas mnie zaskakuje, nigdy nie czuję się znudzony, biorąc pędzel i farby – zawsze w końcu odkrywam coś nowego w języku sztuki i jestem pod wrażeniem działania wizualnego danych elementów obrazu. Dlatego też nie umiem stać w miejscu, muszę poszukiwać, odkrywać, doświadczać. Pragnienie znalezienia niepodrabialnego, niepowtarzalnego znaku plastycznego i mój niepokój twórczy, pchający mnie wciąż dalej, ku nieznanemu novum – to dwie, trochę sprzeczne, siły, którym ulegam. Stąd moje malarstwo jest różnorodne. Przez to też mam wątpliwości, czy jest rozpoznawalne jako właśnie moje, osobiste i jednostkowe. Na pewno jednak poszukiwanie utopijnego znaku na kształt szukania Graala jest rozwijające i ze względu na samą ideę porządkuje mój proces twórczy i jego efekty.

Sylwester Piędziejewski. Prace przy rekonstrukcji polichromii w Brochowie, w miejscu chrztu Fryderyka Chopina, 2009

Weronika Zasada-Stańska: Zajmuje się Pan malarstwem sztalugowym (głównie w technice akrylowej), akwarelą, rysunkiem, a także malarstwem ściennym, w zakres którego wchodzą fresk mokry i suchy, mozaika, sgraffito, a także rekonstrukcje polichromii. Dlaczego akurat tymi dziedzinami sztuki się Pan zajmuje? I czy któraś z wymienionych gałęzi pracy artystycznej jest dla Pana wyjątkowa?

Sylwester Piędziejewski: Malarstwo ścienne było zawsze moim nadrzędnym celem. To dziedzina sztuki, która od razu zwraca uwagę swą monumentalnością oraz wywołuje silne odczucia estetyczne i niesie z sobą metafizyczną aurę. Tymczasem malarstwo sztalugowe to aktywność dla outsidera, jest bardziej indywidualne, emocjonalne i kameralne. Poza tym każdy, niemal z doskoku, może malować. Malarstwo sztalugowe to rodzaj podejmowania wysiłku twórczego z nadzieją, że znajdzie się swój indywidualny „znak”, będący jedynym w swoim rodzaju, właściwym konkretnemu artyście, niepowtarzalnym wyróżnikiem. Natomiast malarstwo ścienne to, w moim odczuciu, trwałe zapisanie się w historii, pozostawienie po sobie śladu, który szybko nie zginie, taką mam nadzieję. Dodam też, że wszystkie formy wypowiedzi na ścianie, płótnie i papierze są dla mnie równoważne i tworzą jeden, choć niejednorodny, obraz mojej drogi malarskiej. Postrzegam ją jako nieustające nawarstwianie się moich malarskich poszukiwań i technologicznych rozwiązań – podczas których nastawiam się na zaskoczenie i odkrycia nowych form i relacji barwnych.

Weronika Zasada-Stańska: Jak przebiega proces twórczy? Od czego zaczyna się proces tworzenia dzieła sztuki w Pana przypadku?

Sylwester Piędziejewski: Mój sposób malowania może się kojarzyć z improwizacjami jazzmana. Do wielu tematów, motywów, symboli wracam wielokrotnie, by wyrazić je w nowych odsłonach. Często podchodzę do jednego płótna wiele razy. Mam też zwyczaj przemalowywać swoje obrazy. Nie zawsze wiem, kiedy jest koniec pracy nad obrazem. Niekiedy też proces twórczy zaczyna się od inspiracji muzyką. Choć dodam, że nigdy nie maluję przy muzyce. Raczej słucham muzyki i wyobrażam sobie, jakbym ją namalował. Mam też napędzającą proces twórczy potrzebę, by malarstwo, którym się zajmuję, było moje – to jest to ryzyko, które niezmiennie podejmuję. Chcę zawsze móc powiedzieć sobie, że – choć być może nie znajdę ostatecznie zadowalającego efektu – to przynajmniej próbowałem. Jednocześnie wierzę, że to ryzyko jeszcze mnie zaskoczy. Jest we mnie ogromna satysfakcja, gdy obraz uda się – bo dobrego obrazu nie da się powtórzyć.

Jeśli chodzi o malarstwo ścienne, to proces twórczy często wynika z pewnej misji odrestaurowywania. I taki proces twórczy ma związek z trudnymi do wysłowienia wyzwaniami fizycznymi, technicznymi, takimi jak zimno w budynkach i kościołach, malowanie na wysokościach, w niewygodnych pozycjach, pędzlem przyczepionym do długiego kija i tak dalej. Malarstwo ścienne trzeba bardzo lubić, żeby się nim długofalowo zajmować. I oprócz pasji niezbędne jest motywujące poczucie misji opartej na przekonaniu, że robi się to dla przyszłych pokoleń – jest to rodzaj służby dla innych.